Benzin, ispirto ve sair yakıtlar.
Türkiye'de nispeten az rastlanan benzin ve ispirto lambalarına, bu sitede ufak da olsa bir yer ayırmak istedik. Yurt dışında eskicilerde ya da bazı açık arttırma sitelerinde karşılaşınca tanımanıza yardımcı olacağını umarız.

Dikkat: Uçucu yakıtların kullanımı tehlikeli olabilir. Bir lambayı yakmadan önce kullanmak istediğinız yakıtın kalitesini ve bu araçta kullanıma elverişli olup olmadığını kontrol ediniz. Bu site ve yazarı, hatalı yakıt ve hatalı kullanımdan veya dikkatsizlikten oluşan kaza ve zararlardan sorumlu tutulamaz. Kendinizden ve lambayla yakıt arasındaki uyumdan emin değilseniz lambanızı yakmamak, riski göze almaktan iyidir..

Ham petrolün damıtılması 1850'lerin ortalarında gündeme gelince yalnız gazyağı değil, benzin de elde edildi. Bu sıvının da yanıcı olduğu ve ne gibi lambalarda kullanılabileceği saptandı. Fransa'da çok yaygın lamba tipleri iç piyasada olduğu gibi ihraçta da rağbet gördü. En tanınmış markalar PIGEON ve GARDON.  Bu lambalarda kaytan fitil kullanıldı, ve lambaların patlamaması için hazneye sünger veya keçe dolduruldu.

Sağda Pigeon lambalarının iki değişik tipte şişeyle elde edilen alveleri görünüyor. Bu tip lambalar 1850'lerden itibaren yapıldı ve günümüzde de piyasada bulunuyor.

Pigeon normal

Pigeon yassı alev

Akkor gömlekli benzin veya ispirto lambaları

Tito-Landi

Tito-Landi

Tito-Landi

Dikine bek'li akkor lambalarının şişeleri genellikle silindir şeklinde olur.

Akkor gömleklerine gelince, orijinallerini bulmak bugün hemen hemen imkansızdır. Lükslü lambalar için pazarlanan gömlekler uydurulabilir.

19. yy sonunda havagazı bek'lerinden esinlenerek sıvı yakıtlı akkor gömlekli lambalar piyasaya çıkarıldı. Fransız Auguste Tito-Landi, kendi soyadıyla anılan Tito-Landi lambalarıyla başarı elde etti. Şirketi, 1970'lere kadar faaldi. Bu lambaların ispirto ya da benzinle işlemesi gereken modelleri vardır, gazyağı modelleri yoktur. Bir lambanın, benzin lambası mı, yoksa ispirto lambası mı olduğunu tayin etmek zordur.  Yakıtı tayin edildikten sonra, amyantlı ısıtıcı maşası ispirtoya batırılıp bek ısıtılır, yakıt buharlaşmaya başlayınca da şişenin üst ucundan bir alev yaklaştırılır...

 Açık alevli veya akkor gömlekli benzin lambaları

UNIC

Bec à trous

Lilor

P.M.

Benzinli "UNIC" lambası Haupois, Paris

Pigeon markalı duvar lambası. Bek'in ucundaki minik deliklerden fışkıran benzin buharı, bir havagazı bek'i gibi alevlerle yanar.

Fransız malı Lilor markalı masa lambası. Eklemi sayesinde duvara da aplik olarak asılabilir.

"P.M." markalı basınçla çalışan bir benzin lambası.

İspirto lambaları.

Değişik tarım ürünlerinden (üzüm, patates, pancar...) elde edilen ispirto (etil alkol) uluslararası kriz ve savaş dönemlerinde ulusal endüstrinin enerji ihtiyaçlarına takviye teşkil edebilir. Böylece  petrol kuyuları bulunmayan ülkeler enerji konusunda -belirli ölçüde- bağımsız olurlar.
İspirtonun aydınlatma gücü sıfırdır, zira minik ocaklarda da görüldüğü gibi sadece ısı veren mavi bir alevle yanar. Akkor gömleği ise bu ısıyı ışığa dönüştürebildiği için ispirtonun aydınlatma piyasasında yine de bir yeri olabilir.
Sağda,
 Berlin'deki Ehrich & Graetz şirketinin "Rustikus" bek'i.

Rustikus Rustikus

[Türkçe anasayfa]
[Lambaları tanıyalım]
[Gazyağı lambaları]
[Bitkisel yağ lambaları]
[Havagazı lambaları]

[Sözlük]

[Bağlantılar]